De Italiaanse president Giorgio Napolitano is woensdagochtend formeel afgetreden. Hij heeft zijn ontslagbrief ondertekend en zal na bijna negen jaar het Quirinaal, het presidentieel paleis, verlaten.
Dat heeft het Italiaanse persbureau ANSA gemeld.
De 89-jarige Napolitano kondigde op oudejaarsdag aan dat hij op korte termijn zijn functie zou neerleggen. Geen enkele president heeft de functie zo lang vervuld. Tot een nieuwe president is gekozen, neemt Senaatsvoorzitter Pietro Grasso de functie van staatshoofd waar.
Eind deze maand begint waarschijnlijk de verkiezing van Napolitano’s opvolger. De president wordt gekozen door de leden van de Kamer van Afgevaardigden, de Senaat en 58 vertegenwoordigers van de regio’s. Bij elkaar zijn dat ruim duizend personen. In de eerste drie rondes is een tweederdemeerderheid vereist, daarna is een meerderheid van de helft plus één voldoende.
Napolitano geliefd in Italië
Niemand is zo lang president van Italië geweest als Napolitano. Hij werd in 2006 als eerste oud-communist staatshoofd van het Zuid-Europese land. Hij is een van de populairste staatshoofden die Italië heeft gehad. In opiniepeilingen bereikte hij populariteitsscores tot 90 procent.
In 2013 werd hij als eerste en enige Italiaanse president tot nu toe gevraagd zich beschikbaar te stellen voor een tweede ambtstermijn, ook al begon hij ,,de last van de jaren te voelen''.
Ook bij de jeugd is Napolitano razend populair. "Hij is toch Brad Pitt niet!'', zei zijn vrouw Clio ooit, toen een groep tienermeisjes zich als groupies gedroeg bij de aankomst van de president. Napolitano gaat steeds graag in discussie met de schooljeugd, met als favoriete onderwerpen de grondwet, cultuur en de Italiaanse geschiedenis.
Toonaangevende rol binnen PCI
De uit Napels afkomstige Napolitano is niet alleen handig in de omgang met het volk, maar ook met collega-politici. Hij werd in 1945 lid van de Italiaanse Communistische Partij (PCI). Die was tijdens de Koude Oorlog jarenlang de grootste communistische partij van West-Europa. Ook had de PCI een voortrekkersrol in de beweging van het eurocommunisme, dat zich afzette tegen de schendingen van de mensenrechten en het gebrek aan democratie in de Sovjet-Unie, die toen een leiderschapsrol in de communistische wereldbeweging opeiste.
Napolitano had decennialang een toonaangevende rol in de PCI en was een van de leiders van de "miglioristi'' (verbeteraars). Die stroming binnen de PCI vond een communistische revolutie, zoals Marx en Lenin hadden geleerd, niet nodig en dacht dat het kapitalisme van binnenuit "verbeterd'' kon worden, zonder revolutie.
Berlusconi verdreven
De PCI had een traditie om haar kaders uitstekend te scholen in politieke strategie en tactiek. Dat kwam Napolitano als president goed van pas. Ook al was zijn rol voornamelijk ceremonieel, hij wist Silvio Berlusconi in november 2011 van het pluche te verdrijven, terwijl het parlement het vertrouwen in de premier nog niet had opgezegd.
Mario Monti volgde de in seks- en fraudeschandalen verstrikte Berlusconi op. Het zakenkabinet-Monti moest van Napolitano de internationale reputatie van Italië herstellen. Napolitano gold voor veel Italianen als verdediger van de grondwet, de grondbeginselen van de democratie en het fatsoen in de politiek.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl